Lesmateriaal

Sociaal-emotioneel leren en burgerschap zijn verweven met alle vakken en de vaardigheden die je ervoor nodig hebt, oefenen kinderen ook op school. Het gaat om de volgende sociaal-emotionele competenties: besef van jezelf, zelfmanagement, besef van de ander, relaties hanteren en keuzes maken. Wanneer je Kwink voor sociaal-emotioneel leren gebruikt, dan weet je dat de lessen effectief zijn.

Sociaal-emotioneel leren biedt competenties die voorwaardelijk zijn voor en verwant zijn aan burgerschapscompetenties. Ze zijn dus niet los van elkaar te zien, maar er zijn aspecten van burgerschapsonderwijs die niet aan de orde komen bij SEL. Vandaar dat Kwintessens bij Kwink aanvullende burgerschapslessen aanbiedt (Kwink voor burgerschap).

Zowel in de lessen SEL als burgerschap ontwikkelen leerlingen de competenties die hen in staat stellen om actief mee te doen aan (school)gemeenschap en samenleving. Met Kwink kiest Kwintessens voor een aanpak waarbij de groep centraal staat. Gedrag vormt zich altijd in contact met anderen. Met onze aanpak komt de ontwikkeling van democratisch burgerschap en democratische vaardigheden vanzelf aan de orde. Denk aan het onder woorden brengen van wat jij belangrijk vindt, het luisteren naar een ander, gezamenlijk tot beslissingen en keuzes kunnen komen en omgaan met minderheden.

Kwink voor burgerschap:

• leert kinderen kennis, vaardigheden en houding aan om volwaardig te kunnen meedoen aan onze samenleving;
• laat kinderen ontdekken dat ze zelf een rol spelen in het vormgeven van onze samenleving;
• geeft inhoud aan de basiswaarden van onze democratische, pluriforme samenleving: vrijheid, gelijkheid en solidariteit;
• leert kinderen in gesprek te gaan met anderen en elkaars standpunten te bevragen waardoor kinderen hun eigen opvattingen kunnen ontwikkelen;
• leert kinderen met respect te luisteren naar de standpunten van anderen, ook als die standpunten afwijken van de eigen opvattingen;
• sluit aan op de nieuwe wet voor burgerschapsonderwijs op basisscholen en middelbare scholen (juni 2021).

Elke les bestaat uit vijf heldere stappen:

1. Start: introductie lesinhoud en activeren kennis;
2. Uitleg: filmpjes en informatie;
3. Oefenen: van o.a. 21e-eeuwse vaardigheden; veelal met coöperatieve werkvormen;
4. Terugkijken: evaluatie;
5. En nu?: Actief burgerschap ontdekken op school en onderzoeken in de samenleving.

Elke les heeft als basis een animatie of filmpje. Voor de onderbouw spelen de verhalen zich af op boerderij ‘De Kakelhoeve’. In de middenbouw spelen stokstaartjes de hoofdrol. In deze beide dierenwerelden maken de dieren situaties mee die lijken op gebeurtenissen in onze samenleving. Voor de bovenbouw zijn er filmpjes gemaakt in samenwerking met een toneelschool, afgewisseld met getekende animaties. Dat maakt de lessen burgerschap aanschouwelijk en goed te begrijpen.

Burgerschapsonderwijs gaat over de ontwikkeling van kinderen tot democratische burgers. Ze worden gestimuleerd eigen opvattingen te ontwikkelen en een democratische houding te vormen. De kern is democratie en diversiteit, afgeleid van de wettelijke opdracht. De lesonderwerpen sluiten aan bij de burgerschapsthema’s  van Curriculum.nu : vrijheid en gelijkheid, solidariteit en inspraak, democratische cultuur, identiteit, diversiteit, solidariteit, digitaal samenleven, duurzaamheid, globalisering, technologisch burgerschap en denk- en handelwijzen (waaronder 21e-eeuwse vaardigheden). De po-kerndoelen die richtinggevend zijn voor burgerschap worden momenteel ontwikkeld onder leiding van het SLO.

> Klik hier voor de concrete thema’s per bouw

Je kunt de lessen burgerschap het beste geven ná de herfstvakantie, want de periode ervoor (de Gouden Weken)heb je ongetwijfeld nodig voor het realiseren van een sterke, veilige groep. De volgorde van de lessen ligt niet vast. Zo kun je zelf bepalen in welke periode een onderwerp het beste bij jouw groep past. Het verdient overigens de voorkeur om school breed met hetzelfde onderwerp aan de slag te gaan, aangezien burgerschapslessen ook bijdragen aan het brede schoolklimaat.